Η αφορμή για τις παρακάτω σκέψεις ήταν μια ενδιαφέρουσα ιστορία επικοινωνίας! Τα τελευταία χρόνια, πριν αρχίσει ο Μάρτιος, πάνω από 500 φίλοι, γνωστοί και γνωστοί γνωστών παίρνουν ένα ενημερωτικό mail (εννοείται όχι spam) για την έναρξη της αρχικής φάσης του Πανελλήνιου Διαγωνισμού «ΛΥΣΙΑ» (www.lysias.gr). Το περιεχόμενό του ήταν γραμμένο δύο φορές, και στα ελληνικά και σε greeklish (όπως εδώ!). Σχεδόν άμεσα, μετά την αποστολή αυτή, παίρνω την παρακάτω απάντηση:
Ευχαριστούμε για την ενημέρωση.
Μου είναι όμως αδύνατο να μη ρωτήσω: γιατί toidiominimaakoloutheikaisegreeklish;? Θα ήθελα μια απάντηση… Ως ελληνίδα εκπαιδευτικός δε μπορώ να το αφήσω «ασχολίαστο» εάν δεν πάρω μια ικανοποιητική απάντηση. Για να είμαι απόλυτα ilikrinis ή eilhkrinhs ή eilikrinhs κλπ κλπ σκοπεύω να χρησιμοποιήσω τις απαντήσεις σας ή τη σιωπή σας στο δημόσιο σχολιασμό μου αν δε δικαιολογηθεί ικανοποιητικά αυτή η πράξη.
Αγαπώ και τιμώ όλες τις γλώσσες και νομίζω ότι αυτό οφείλουμε να μάθουμε και στα παιδιά μας. Κάθε γλώσσα «φέρει» έναν συγκεκριμένο και μοναδικό πολιτισμό.
Ολυμπία Αγαλιανού
Ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να ξεκαθαρίσω τις «σχέσεις» μου με τα πολυ-αγαπημένα μου greeklish! Πολύ συχνά χρειαζόταν να εξηγώ γιατί συνεχίζω να γράφω σε greeklish, παρόλες τις γνωστές, σε φίλους και συνεργάτες, «άριστες» σχέσεις μου με την ελληνική γλώσσα! Οπότε αφιέρωσα χρόνο για να δώσω μια ξεκάθαρη απάντηση. Η ανταλλαγή των μηνυμάτων που ακολούθησε ήταν εντυπωσιακή (αξίζει να παρακολουθήσετε όλες τις πτυχές της εδώ!). Ενδεικτικά αναφέρθηκα…
- σε παλαιότερες εργασίες του Κοκόλη για τις «λέξεις-άπαξ»,
- στον πρώτο ελληνικό «λεκτικό» αναλυτή (με το όνομα «Λεξιφάνης»/«Lexifanis», πριν 30 χρόνια),
- στα 3 ευρέως χρησιμοποιούμενα ελληνικά «κωδικοποιημένα σύνολα χαρακτήρων»(8859-7, 1253, UTF-8) και τον οργανισμό ELOT,
- στα διάφορα λειτουργικά συστήματα (π.χ. Windows, Mac, Linux) και τις εφαρμογές mail,
- στις παραμέτρους κωδικοποίησης των ελληνικών χαρακτήρων κατά τη διαδικασία formatενός υπολογιστή…
και τέλος στους 3 βασικούς λόγους που συνεχίζω να τα χρησιμοποιώ (πιστεύοντας ακράδαντα ότι δεν έχει να φοβηθεί τίποτα η ελληνική γλώσσα, ακόμη και από την ευρύτατη χρήση τους…):
- ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ: Γράφω τα μηνύματα σχεδόν στο μισό χρόνο (δεν χρειάζονται τόνοι και δεν χρειάζεται όταν έχεις ελληνικά/αγγλικά να αλλάζεις πληκτρολόγιο).
- ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ: Δεν μπορώ να στέλνω mailμε ορθογραφικά λάθη και στα greeklish δεν υπάρχει «ανορθογραφία», τα οποία εννοείται τα διορθώνω στα mailμε τα ελληνικά, αλλά απαιτεί και αυτό το χρόνο του…
- ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ (αυτό είναι λίγο παράξενο και για τον αποστολέα αλλά και για τον αποδέκτη του μηνύματος): Οι ψυχολόγοι λένε π.χ. μην πηγαίνετε στη δουλειά σας πάντα από τον ίδιο δρόμο, αλλάζετε το δρομολόγιο για λόγους νοητικής άσκησης…
Μέσα από την επικοινωνία αυτή, οι παραπάνω λόγοι εμπλουτίστηκαν (!) και με μια νέα «ιδέα» από ένα παλιό προσφιλές παιδικό παιχνίδι, που με οδηγεί πλέον να θεωρώ τα greeklish ως τα νέα «μου» «κορακίστικα» και φυσικά το γεγονός ότι δίνουν την αφορμή για νέες γνωριμίες και «αντιπαραθέσεις» (έχοντας αποδεχτεί, ότι το επόμενο μήνυμα για το ΛΥΣΙΑ δεν θα περιέχει greeklish)! Αξίζει όμως να απομονώσω ένα σύντομο απόσπασμα, από την απάντηση της κας Αγαλιανού:
Μήπως αντί να καταργήσουμε την ορθογραφία, μέσω των greeklish, να επιστρέψουμε στους ελληνικούς χαρακτήρες προκειμένου να μάθουν τα παιδιά ορθογραφία; Τι μου λέτε; Να κρύψουμε το πρόβλημα; Καλύτερα ένα ορθογραφικό λάθος (τυχαία) παρά η κατάργηση της ορθογραφίας. Αυτό θα σήμαινε κατάργηση της επιτομής της γλώσσας, της ετυμολογίας της λέξης, άρα κατάργηση του νοήματος, δηλαδή τη χρήση μιας γλώσσας χωρίς νόημα – ανόητης. Στα αγγλικά όλοι οι διορθωτές είναι άψογοι; δεν κάνετε λάθη καμιά φορά; Όσο η γλώσσα αποκτά νόημα, τόσο η σκέψη γίνεται ουσιαστικότερη και συνδέεται με περισσότερες παραμέτρους…
Επιπλέον σε μία άλλη εντελώς «τυχαία» συνάντηση (με όπως πάντα υπέροχη συζήτηση) που ακολούθησε στη συνέχεια, με τη Σχολική Σύμβουλο Φιλολόγων Β’ Αθήνας κα Αλεξοπούλου, μου υπέδειξε ότι το θέμα αυτό έχει και πτυχές που καν δεν τις είχα υποπτευθεί, από τον «ιωτακισμό» των αλεξανδρινών χρόνων (για απλοποίηση της γραφής με φωνητική ορθογραφία), την ανάγκη χρήσης επιστημονικής μεταγραφής των ελληνικών σε λατινικούς χαρακτήρες (με συγκεκριμένους κανόνες για τη δυνατότητα μελέτης των ελληνικών κειμένων αλλά και γραφής ονομάτων σε διαβατήρια – ταυτότητες) και συνεχίζοντας τη συζήτηση, με τον κο Παρίση (βλέπε και τη λατινοποίηση του τουρκικού αλφάβητου, με τη γλωσσική επανάσταση του Κεμάλ), πόσο σημαντική ήταν (και είναι;) η διαμάχη ιστορικής και φωνητικής ορθογραφίας τους νεότερους χρόνους…
Τι ωραίες που θα ήταν λοιπόν, διαθεματικές ερευνητικές εργασίες για τα αλφάβητα, που να ξεκινούν από τον Γουτεμβέργιο και την τυπογραφία (και γιατί όχι και παλαιότερα) και να φτάνουν μέχρι σήμερα (με την ψηφιακή απεικόνιση των διαφόρων αλφάβητων, το ιστορικό κωδικοποίησης χαρακτήρων, χαρακτηριστικά γραμματοσειρών κλπ) σε συνδυασμό με λαούς, τόπους, έθιμα, συμπεριφορές, έρευνες (γιατί αλήθεια οι νέοι γράφουν greeklish;), σχετιζόμενα πάντα με γλωσσικά θέματα…
Από το χαλκιδικό αλφάβητο και τον «ιωτακισμό» στα greeklish και τα νέα «διαδικτυακά» αλφάβητα…
ΓΚ, 29/02/2012
ΥΓ: Και μετά από 9 μήνες… Ελπίζω να διαφαίνεται από το παρόν άρθρο, ότι η «εμμονή» μου στα greeklish έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τα μικρά σύντομα μηνύματα της καθημερινότητάς μου. Έτσι λοιπόν, συνειδητοποίησα τελικά, ότι τα «δικά» μου greeklish δεν είναι παρά ένα σύντομο προφορικό μήνυμα σε μορφή κειμένου, το οποίο τα σημερινά συστήματα e-mail δεν το προβλέπουν ακόμη, ώστε να μπορεί γίνεται «ευκολόχρηστα» με το πάτημα ενός και μόνο κουμπιού… Και χαίρομαι ιδιαιτέρως, που ανακάλυψα πριν λίγες μέρες και την πολύ ωραία σχετική προσπάθεια που γίνεται στο πλαίσιο της ερευνητικής εργασίας «Η Ελληνική Γλώσσα και το Διαδίκτυο» (από το πρώτο Λύκειο Ηγουμενίτσας)…
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ 
Γεια σας.
Εγώ, γλωσσολόγος ούσα, δεν θα ήμουν τόσο ανήσυχη για τα Γκρίκλις (αχ, πήρα την εκδίκησή μου, έγραψα έναν λατινογραφή όρο με ελληνικούς χαρακτήρες!!!)
Θα ήμουν πιο πολύ ανήσυχη για εσωτερικά προβλήματα της παιδείας μας.
Πχ πόσοι από εμάς λένε το αμίμητο «κλείσε και θα σε πάρω πίσω»
που στα παλαιομοδίτικα αυτιά μου ακούγεται και κάπως πρόστυχο?
Πόσοι από εμάς δουλεύουν σε κομπιούτερ και όχι σε υπολογιστές?
Και πόσοι από εμάς μιλάνε πάνω σε κάποια θέματα?
κλπ κλπ κλπ…
Το έτυμον είναι ένα μέρος της γλωσσικής γνώσης που το διατηρεί η από τη φύση της αναχρονιστική γραφή. Βοηθά βέβαια αλλά η ζώσα γλώσσα που είναι η προφορική δεν αναφέρεται στην οπτική εικόνα. Να μην ξεχνάμε ότι πάμπολλα μεγαλουργήματα της Ελληνικής γεννήθηκαν όταν ο γραπτός λόγος ήτανε μόνο για τους λογιστές του παλατιού…να πω Όμηρος, να πω δημοτικά τραγούδια?
Κι εξάλλου, η Ελληνική έχει αφομοιώσει πράματα και θάματα και γιαυτό είναι ζωντανός και υγιής οργανισμός. Πρώτα και καλύτερα, όταν οι απώτατοι πρόγονοι κατέλαβαν τούτα τα χώματα βρήκαν μεγάλους πολιτισμούς και αφομοίωσαν την γλώσσα τους. Η Αθήνα και η Αττική και ο ουρανός δεν είναι Ελληνικά, αν Έλληνες ήταν εκείνοι οι πρώτοι κατακτητές. Να μην πάω στην κέρασο (Ασσυριακό), στο ρούχο (το βρήκα στα Ουγγρικά, η γιαγιά μου πάντως φορούσε ενδύματα, πανωφόρια, κλπ και δεν ξέρω αν εγώ που φορώ ρούχα ομιλώ ολιγότερην Ελληνικήν από την αγαπημένη γιαγιά Καλλιόπη). Να μη μιλήσω για την απώλεια του απαρεμφάτου μεταξύ αρχαίας και νέας Ελληνικής όπου το σοκαριστικότερον βεβαίως βεβαίως είναι ότι πιθανόν συνέβη σύμφωνα με σχετικές μελέτες ταυτόχρονα στις διάφορες γλώσσες της Βαλκανικής (εν προκειμένω, διαλέκτους της Σλαβικής και άκουσον άκουσον της Αλβανικής). Πάντως εγώ είμαι πεπεισμένη ότι μιλάω Ελληνικά κι ας έχει έρθει ο κόσμος ανάποδα από τον Θουκυδίδη μέχρι εμένα.
Θέλω να πω, ας επικεντρωθούμε στην παιδεία μας πρώτοι και καλύτεροι εμείς και βλέπουμε. Τα Γκρήκλις έχουν ταχύτητα, έχουν και πλάκα όπως έχει η βαρειά καθομιλουμένη που χρησιμοποιούμε όλοι μας. Ίσως να οδηγήσουν σε μιαν απλούστευση της γραφής μας. Καθόλου εύκολο να το αποδεχτούμε εμείς αλλά οι Ολλανδοί το έκαναν συνειδητά για να ξεχωρίσουν από τους αιώνιους αντιπάλους τους, τους Γερμανούς. Είναι αυτό το θέμα της εθνικής ταυτότητας που θέλει πάντα σύμβολα. Εδώ στις αρχές του 20ου αι. σφαζόμασταν για την Καθαρεύουσα μεταξύ μας…
Η ιστορία δεν ανατρέπεται με απαγορεύσεις. Το πολύ πολύ να καταφέρουμε να κάνουμε τα Γκρήκλις σύμβολο αντίστασης της νεολαίας. Καλύτερα είναι να δουλεύουμε την έκφρασή μας, να βάζουμε την γλώσσα μας σε πολλές δραστηριότητες (ξέρουμε όλοι τι δουλειά έκανε ο Γκάτσος) και είμαστε, πιστεύω, μέσα στο ποτάμι της Ιστορίας, όχι στην όχθη του.
Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας
Στέλλα Μαρκαντωνάτου
Gia soy giannis (μου θυμίζει κακέκτυπο ελληνικής βιντεοταινίας!)
Χαίρομαι που προβληματίζεσαι για τα γραικύλικα γραπτά σου, όπως και χαίρομαι που βάλλεσαι πανταχόθεν στο ζήτημα αυτό. Δυο λόγια μόνο να πω για τα επιχειρήματα που αφορούν σε:
1. … ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ: Γράφω τα μηνύματα σχεδόν στο μισό χρόνο (δεν χρειάζονται τόνοι και δεν χρειάζεται όταν έχεις ελληνικά/αγγλικά να αλλάζεις πληκτρολόγιο) –> Τα πάντα για την ταχύτητα λοιπόν; Μα τότε κάλλιστα μπορώ να γράφ μισ τις λέξ και κάλλισ θα με καταλ. Ακόμη μπορούμε να επικοινωνούμε ενίοτε με νοήματα ή και μουγκανητά (πολλοί το κάνουν!)
2. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ: Δεν μπορώ να στέλνω mail με ορθογραφικά λάθη και στα greeklish δεν υπάρχει «ανορθογραφία», τα οποία εννοείται τα διορθώνω στα mail με τα ελληνικά, αλλά απαιτεί και αυτό το χρόνο του… –> Η ορθογράφηση είναι μια ικανότητα – ΔΕΞΙΟΤΗΤΑ, που θέλεις να εξαλείψεις… Μήπως και ένα άλλοθι για τους εν ραστώνη διάγοντες;
3. ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ (αυτό είναι λίγο παράξενο και για τον αποστολέα αλλά και για τον αποδέκτη του μηνύματος): Οι ψυχολόγοι λένε π.χ. μην πηγαίνετε στη δουλειά σας πάντα από τον ίδιο δρόμο, αλλάζετε το δρομολόγιο για λόγους νοητικής άσκησης… –> Αν σου αρέσουν οι γλωσσικές ασκήσεις περίφημα! Μπορείς να επιλέγεις συνώνυμα, αντώνυμα, περιφράσεις κ.λπ. Δόξα τω θεώ η ελληνική μας είναι ανεξάντλητη…
4. Δεν θεωρώ ότι είμαι γλωσσαμύντωρ, πάντως σε ενημερώνω ότι έχω συστήσει (τρομοκρατική) ομάδα κρούσης εναντίον των χρησιμοποιούντων ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες. Τις προκηρύξεις τις γράφει κάποιος Οδυσσέας. Ακολουθεί ένα μικρό δείγμα από σχετική προκήρυξη:
5.
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική•
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Όμηρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Όμηρου.
(…)
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα μαύρα ρίγη.
(…)
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα πρώτα Δόξα Σοι!
Εκεί δάφνες και βάγια
θυμιατό και λιβάνισμα
τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια.
Στο χώμα το στρωμένο με τ’ αμπελομάντιλα
κνίσες, τσουγκρίσματα
και Χριστός Ανέστη
με τα πρώτα σμπάρα των Ελλήνων.
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Ύμνου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου